ساترِ تن

مطابق بند 25 اعلامیه جهانی حقوق بشر، داشتن لباس مناسب و کافی از جمله مصادیق حقوق بشر است. ظاهراً در اینجا مقصود از "لباس مناسب و کافی" حدّاقلی از پوشش است که برای صیانت از جان و نیز کرامت انسان ضروری است. اما حفاظت از جان و آبرو کمترین نقشی است که "لباس" در زندگی ما ایفا می کند. لباس فقط ما را از تیررس سرما، گرما، و برهنگی ایمن نمی دارد، بلکه علاوه بر آن، شأنی "وجودی" هم دارد. 
ما با نوع لباسی که برمی گزینیم، خود را بیان می کنیم، و به هویت مان شکل می بخشیم. لباس به ما کمک می کند تا تصویری از ظاهر خود بسازیم که به تصویر آرمانی ما از بدن ایده آل نزدیکتر است: مثلاً برخی برآمدگی ها را پنهان می کنیم و برخی برجستگی ها را آشکارتر. بالاتر از آن، ما با نوع پوششی که برمی گزینیم، می کوشیم تصویر خاصی از شخصیت خود را به ظرافت به دیگران القاء کنیم: مثلاً، با انتخاب لباسهای تیره و سنگین القای وقار کنیم، و با پوشیدن لباسهای رنگین و سبک القای سبکباری. فرد امیدوار است که دیگران با نگاه به لباس او تصویری از شخصیت او بیابند که به تصویر آرمانی او از هویت ارزشی اش نزدیکتر است. 
نوع لباس ما از ارزشهای اجتماعی و سیاسی مورد پسند ما هم خبر می دهد. ما با نوع لباسی که برمی گزینیم، ارزشهای مورد پسند خود را در سطح زندگی اجتماعی و سیاسی بیان می کنیم. برای مثال، روسری نیم بند در تهران یا برقع در پاریس تجلّی بیرونی کشمکشی پنهان در نظام ارزشهای اجتماعی است. 
اما به نظرم، لباس بیش از هر چیز بیانگر فردیت ماست. لباس امتداد بدن ما شده است، و ما از طریق آن ظاهر خود را نقاشی می کنیم. خلاقیت و ذوق خود را در آرایه های پوششی که برمی گزینیم، آشکار می کنیم. "لباس خوب" پوششی است که صادقانه و هنرمندانه هویت من را بازمی تاباند، و به تو کمک می کند که درک بهتری از من (یا دست کم تصویر محبوب و آرمانی من از خودم) بیابی. لباس خوب حسّ حضور ما را برای یکدیگر دلپذیر می کند. لباس خوب امتداد هویت ما می شود.
به نظرم همین شأن وجودی لباس یعنی رابطه تنگاتنگ آن با هویت فردی ماست که لباس را در نظامهای خودکامه به امری سیاسی بدل می کند. آزادی پوشش تاحدّ زیادی برسمیت شناختن هویت فردی ما با تمام سرکشی های خلاقانه و اقتدار گریزانه آن است. برای همین است که نظام خودکامه می کوشد از طریق کنترل لباس هویت ما را به زیر سیطره خود درآورد. آنجا که خلاقیت و آزادی فردي خطر می انگیزد، لباسها به یونیفرم بدل می شود.