آیا دیوث ناسزا محسوب می شود؟

آیا دیوث ناسزا محسوب می شود؟

فرهنگ دهخدا:

(صفت): مرد بی غیرت درباره ی زن خویش، بی رشک، مرد بی غیرت، مردی که درباره ی زن خود غیرت ندارد. 

دیوث یک واژه ی عربیست. از ماده ی (د-ی-ث)

در کتاب العین این گونه نوشته:

ديث: دَيَّثَ الأَمرَ: لَيَّنَه، و دَيَّثَ الطريقَ: وَطَّأَه. و طريقٌ مُدَيَّثٌ أَي مُذَلَّل، و قيل: إِذا سُلِكَ حتى وَضَحَ و استبان. و دَيَّثَ البعيرَ: ذَلَّله بعض الذُّلّ. و جَملٌ مُدَيَّثٌ و مُنوَّقٌ إِذا ذُلِّلَ حتى ذهَبَتْ صُعوبتُه.

دیث یعنی نرم گردانیدن. دیوث صفت مشبهه است. یعنی کسی که نرم است. شاید معادل فارسی آن پفیوز یا قرمساق باشد.

یک پرسش دیگر: توهین و فحش و ناسزا چه هستند؟

 در زبان عربی توهین نیز به معنای سست کردن یا خوار داشتن و ضعیف کردن است. فحش هم یعنی در بدی از حد گذشتن. معنای دیگر آن در جواب از حد گذشتن و ستم کردن است. اما شاید بهترین معادل را برای چنین عملی در زبان فارسی بتوان یافت کرد. آن هم ناسزاست.یعنی چیزی که سزاوار و شایسته نیست.

 حال این سؤال مطرح می شود که برای چه کسی شایسته نیست؟ گوینده یا شنونده؟

به نظر می رسد با توجه به سنت ادبی ایران مهم نیست که سخن زشت به چه کسی خطاب می شود بلکه مهم این است که سخن ناروا از ظرف وجودی چه کسی خارج می شود.

ابوالسعید ابوالخیر می نویسد:

آن را که حلال زادگی عادت و خوست

عیب همه مردمان به چشمش نیکوست

معیوب، همه عیب کسان می نگرد

از کوزه همان برون تراود که در اوست

اما شاید به دلیل فرهنگ مهرطلبی که بر ادبیات ایران سایه افکنده و این که رک گویی به معنای گستاخی است و تعارفات دروغ در هر حال پسندیده و خوشایند طبع قاطبه ی ایرانیان می افتد. فرهنگی که اعتقاد دارد: "دروغ وی پسندیده تر آمد مرا زین راست که توگفتی که روی آن در مصلحتی بود و بنای این بر خبثی و خردمندان گفته‌اند دروغی مصلحت آمیز به که راستی فتنه‌انگیز[1]". بنابراین گاهی که دیگر صفت به کار برده شده ناسزا هم نیست گوینده باید از به کار بردن چنین واژگانی تحذرکند و اگر چنین نباشد جامعه به نشانه ی اعتراض لب می گزد.

نتیجه گیری:

کسی شک ندارد که به کاربردن کلمات توهین آمیز و ناسزا گفتن عملی زشت و ناپسند است و طبع سالم آدمی آن را بر نمی تابد. اما گاهی دیگر ناسزا، ناسزا نیست و اتفاقاً مخاطب ما شایسته ی چنین صفتی است. پس در این موارد به شرطی که از محدوده ی حقیقت و انصاف خارج نشویم می توانیم از چنین واژگانی استفاده بکنیم زیرا دیگر ناسزا، سزاوار مخاطب است.[2]